Spreektekst van fractievoorzitter
Peter van Kessel namens de VVD Haarlem bij de begroting 2024 van de gemeente
Haarlem
Dank u wel voorzitter.
We raken het kwijt. Het gevoel dat
we het in Haarlem goed voor elkaar hebben. Onze veiligheid staat onder druk. We
hebben te weinig betaalbare woningen. En het leven is voor heel veel van ons te
duur. En ondertussen lijkt de gemeente vooral bezig om ons te laten betalen
parkeren. De VVD wil dat goede gevoel weer terug in Haarlem. Dat gevoel dat we
het hier in Haarlem wél goed voor elkaar hebben. Dat betekent dat de gemeente moet gaan luisteren
naar Haarlemmers. En leveren. Dat betekent dat we als raad besluiten nemen die
werken voor de Haarlemmers. Dat kan al deze week, bij de begroting van volgend
jaar.
Op straat zijn wij de baas. Niet
zij.
En dat begint wat de VVD betreft bij onze veiligheid. De afgelopen weken ben ik
vele malen, uit meerdere hoeken van de stad, aangesproken door ouders van
kinderen die in aanvaring gekomen zijn met de Fatbike-bende. Uitschelden,
intimideren, achtervolgen, fietsen kapot maken en zelfs geweld. Bijna iedereen
in deze gemeenteraad kent wel iemand die het afgelopen jaar is lastig gevallen.
Ouders liggen al weken wakker omdat
ze zich zorgen maken over veiligheid van hun kinderen. Ouders durven hun
kinderen niet meer alleen naar de sportclub, school of vriendjes te laten
fietsen. Ze maken carpoolgroepen of volgen hun kinderen via de telefoon onderweg
naar school. Volwassenen worden zonder aanleiding aangevallen op straat. Dit is
niet normaal en moet per direct stoppen.
Het is aan de burgemeester om de
orde en de veiligheid in de stad te herstellen. Met verbazing heeft de VVD het
interview van de burgemeester op de gemeentewebsite gelezen. En de antwoorden
op onze vragen. De burgemeester zegt dat hij de berichtgeving over een
jeugdbende niet herkent. Bij de politie en de gemeente zijn nauwelijks gegevens
bekend die het beeld van een grote bende onderbouwen. Waarom zegt de
burgemeester dat? Ik kan u vertellen dat dit bericht bij heel veel mensen het
verkeerde keelgat inschiet. Het geeft niet bepaald het gevoel dat de politiek aan
onze kant staat.
Voorzitter. Voor de VVD is de maat
vol. Deze onveiligheid moet snoeihard de kop ingedrukt worden. Op straat zijn
wij de baas. Niet zij. De VVD roept de burgemeester op de overlast keihard aan
te pakken. Pak die fatbike maar af. Pak die telefoon maar af. Stuur ze, het
liefst met hun ouders, naar een opvoedcursus.
Daarom vraagt de VVD vanavond naar
de voortgang van de aanpak. Wat de VVD betreft moet de burgemeester keihard
optreden. In woord en daad. En duidelijk maken dat we in Haarlem dit soort criminaliteit
niet tolereren. Wat ons betreft wordt er een taskforce opgezet dat de parken en
straten intensief in de gaten houdt zodat er gelijk kan worden ingegrepen. En wat
ons betreft pakken we de fietsen en telefoons af van jongeren indien er sprake
is van een delict. We moeten als samenleving er ook alles aan doen om dit soort
wangedrag te voorkomen. De VVD staat voor een preventieve aanpak, waarbij
gemeenten, politie, scholen, jeugdwerk samenwerken. De VVD vraagt niet alleen
om de daders aan te pakken, maar ook de ouders van de daders. Is het mogelijk
om deze ouders naar opvoedcursus te sturen?
Schrap de extra belasting voor
Haarlemmers met een woning (OZB)
Dan ga ik verder met een andere grote zorg in Haarlem. En dat is dat het leven
duur geworden is. Ook voor de Haarlemmers die hard werken, of hard gewerkt
hebben. Dan voelt het niet goed dat lokale belastingen weer stijgen. Haarlem
staat al jaren bovenin de lijst van gemeenten met de hoogste woonlasten. Dan
voelt het ook niet goed om de hele stad extra te laten betalen voor parkeren.
De VVD wil dat Haarlem weer het gevoel heeft dat de politiek aan hun kant
staat.
Daarom dient de VVD een
amendement in om de voorgestelde extra OZB verhoging te schrappen en de
vermindering van deze inkomsten te dekken uit het structureel perspectief.
Bouwen in de toekomst
Dan kom ik bij de woningen. De VVD vindt het belangrijk dat er gebouwd
wordt, zodat er in Haarlem voldoende betaalbare woningen zijn. Als we naar de
cijfers kijken, dan lijkt het misschien de goede kant op te gaan. Toch zijn er
veel factoren die de woningbouw onder druk zetten. (rente, personeel, dure
bouwmateriale, schaarse bouwlocaties). De VVD vindt het goed dat we deel van
het overschot van de reserve grondexploitaties inzetten voor projecten die
vertraging oplopen. De reserve ongedeelde stad blijft de afgelopen jaren
nagenoeg ongemoeid. Kan de wethouder aangeven waarom die niet wordt ingezet
voor de woningopgave? De verwachting is dat er ook na 2030 nog een groot
tekort aan betaalbare woningen zal zijn. Het duurt gemiddeld 7 jaren van plan
tot sleutel in de voordeur, dus het is niet alleen belangrijk om nu te bouwen,
maar ook om nieuwe plannen te maken.
Daarom dient de VVD hierbij een
motie in die het college oproept om voor de kadernota 2025 met een plan te
komen of, waar en op welke manier na 2030 de woningvoorraad verder kan worden
uitgebreid. En hierbij te overwegen een burgerberaad in te stellen om tot een
gedragen plan met locaties te komen.
Goede jeugdzorg, het liefst zo dicht mogelijk bij huis
Dan ga ik naar de jeugdzorg. De VVD vindt het belangrijk dat als het opgroeien
niet gemakkelijk gaat, er goede hulp is. Jeugdzorg, het liefst zo dicht
mogelijk bij huis. De afgelopen jaren heeft de gemeente een nieuwe systematiek
ingevoerd (lumpsum) om meer grip op de kosten te krijgen. Inmiddels zijn we
(via Berap) geïnformeerd dat de begroting (van 2023) met 3,3 miljoen is
overschreden. Dat is een stevige overschrijding. En des te schrijnender nu de
wethouder jeugdzorg ons vorige maand informeerde (RIB) dat de wachtlijsten
langer geworden zijn. De vraag aan de wethouder jeugdzorg is wanneer hij
verwacht controle te hebben op de jeugdzorg in Haarlem?
En dan komen we op de voorliggende
begroting. Waar het college in 2023 meer dan 52 miljoen nodig had, begroot het
college nu 42 miljoen. Kan de wethouder deze enorme bezuiniging toelichten? Hoe
denkt de wethouder de wachtlijsten in de jeugdhulp met dit budget terug te
brengen en de Haarlemse jeugd de zorg te bieden die nodig is?
Risico’s in schoolhuisvesting
Dan een openstaand punt uit de commissie bestuur over investeringen in
schoolhuisvesting. Daar ligt voor de komende jaren een grote opgave van 130
miljoen, terwijl de gemeenteraad hiervoor 78 miljoen beschikbaar stelt. Het leidt
tot een nieuw risico in de begroting van €5 miljoen euro. Het risico dat er
tijdelijke huisvesting moet komen en renoveren duurder wordt door achterstallig
onderhoud. De wethouder Financiën die wist niet van dit risico af, want die
verwees naar het SHO, maar dit is een bedrag dat bovenop de informatie uit het
SHO en de kadernota komt. Daarom herhaal ik de vragen, maar dan aan de andere
wethouder. Wanneer is dit bedrag aan het licht gekomen? Waarom heeft de wethouder
ons niet (tijdig) bij de Bestuursrapportage geïnformeerd? Wat is hier gebeurd?
Betrek de raad bij maatregelen
voor een begroting in balans
Haarlem is financieel niet
goed voorbereid op de onzekere toekomst. De gemeentelijke financiën zijn
structureel niet in evenwicht. Het college geeft aan dat het richting de
kadernota 2025 aan de slag gaat met een pakket maatregelen. Vorige week was de
wethouder financiën zeer afhoudend toen meerdere partijen aandrongen om de
gemeenteraad mee te nemen in dit proces. Het grote gevaar is natuurlijk dat de
gemeenteraad zich buitenspel laat zetten. Het is zeer technisch en complex om
de puzzel van structureel evenwicht te leggen: er zijn diverse soorten
besparingsopties, het volume en de overwaarde en plausibiliteit van
besparingsopties zijn relevant, de relatie tussen beleid en investeringen zijn
van belang. Maar dat is waar wij als gemeenteraad over gaan.
Daarom dienen wij de motie in om het college te verzoeken ons uiterlijk 1
februari 2024 schriftelijk en daarna via een technische briefing te informeren
over de diverse mogelijkheden van maatregelen om de begroting te stabiliseren,
en de gemeenteraad daarmee voorafgaand aan de kadernota 2025 in de positie te
brengen om haar visie te geven op een eventueel maatregelenpakket.
Begin op tijd met het erfgoed
Voorzitter dan kom ik bij het laatste punt, Erfgoed. Onlangs is in de Commissie
Ontwikkeling de nieuwe Erfgoed beleidsvisie vrijgegeven voor inspraak waar de
stad nu op kan reageren. Een grondig
stuk met goede ambities om het erfgoed in de stad te behouden. Wel werd vermeld
dat er structureel meer personeel nodig is om de basistaken te kunnen uitvoeren
en ook tijdelijk om de basis beter op orde te krijgen. Hierop komt u terug bij
de Kadernota 2025 werd er vermeld terwijl wij als raad al sinds 2019 weten dat
dit personeel nodig is en het eigenlijk ook niet meer kan wachten.
De VVD dient daarom samen met de
Actiepartij en Hart voor Haarlem een amendement in dat besluit om per 2024 al
extra middelen beschikbaar te stellen zodat er niet nog een jaar overheen gaat
om het Erfgoed te beschermen en Haarlemmers hierbij te helpen. Het dictum van
dit amendement luidt als volgt;
Besluit:
In de begroting 2024-2028 vanaf 2024 structureel €
182.400 personeelslasten erfgoedbeleid op te nemen om fte’s te werven en vanaf
2024 een start te maken met de uitvoeringsagenda van de beleidsnota; In de
begroting 2024-2028 vanaf 2024 structureel € 85.000 lasten erfgoedbeleid op te
nemen; Deze bedragen te dekken uit de algemene middelen welke positief
beïnvloed zijn door de septembercirculaire; Verdere bespreking van de
financiële consequenties (structureel en incidenteel) van de erfgoednota te
betrekken bij de bespreking van de Kadernota 2025
Dank u wel.