Het was fijn om met een grote groep leden het gesprek aan te kunnen gaan. Want hoe anders stonden we er een half jaar geleden voor: in Corona-tijd, thuis en weinig activiteiten in de vereniging.
Campagne
Gelukkig bracht de campagne daar verandering in. Het is de VVD gelukt om een geweldig campagneteam op de been te brengen met ongeveer vijftig vrijwilligers. Sommigen gingen actief langs de deuren om te horen wat er beter kan in Haarlem. Anderen stonden de campagne vooral met goede adviezen bij. Alle vrijwilligers hebben zich in ieder geval als echte ambassadeurs getoond voor de VVD Haarlem. Dat heeft geleid tot een relatief goede uitslag in Haarlem, gelet op de landelijke trend. De VVD Haarlem heeft haar vijf zetels in de gemeenteraad behouden. Daarvoor zijn felicitaties en applaus voor campagneleiders Joris Blokpoel en Lisa Ubachs op de plaats.
Verkenning
De nieuwe fractie realiseerde zich dat de verkiezingen hebben geleid tot een gemeenteraad die in meerderheid uit partijen bestaat met een progressief, sociaal en duurzaam profiel. Daarom heeft de fractie nagedacht over hoe de grote uitdagingen van Haarlem aangepakt kunnen worden in samenwerking met deze partijen. Met een progressief-sociaal-duurzame bril heeft de VVD naar het mooie verkiezingsprogramma gekeken. Zo is de VVD tot herkenbare voorstellen gekomen die werken voor Haarlem, op de volgende gebieden.
1. Versnellen van de woningbouw
2. Verbeteren van de mobiliteit en bereikbaarheid
3. Vergroenen van Haarlem
4. Veiligheid als prioriteit
5. Betaalbare en goede zorg
6. Grip op de gemeentelijke financiën
De VVD is met plannen op deze thema’s de verkennende gesprekken ingegaan.
Impasse
De PvdA heeft als grootste partij na de verkiezingen de leiding genomen in de verkenning. Zij kwamen tot de conclusie dat een coalitie in ieder geval zou moeten bestaan uit een motorblok van de PvdA, GroenLinks en D66. Er werden drie varianten gevonden van partijen die dit blok aan een meerderheid zou kunnen helpen. Een eerste variant met de VVD, een tweede variant met CDA, CU en AP en een derde variant met de SP en JH. Het motorblok kon het echter niet eens worden over de variant om de verdere gesprekken mee te voeren en het proces raakte in een impasse. De gemeenteraad greep in en benoemde een externe verkenner.
Aanzet tot coalitieakkoord
Onder leiding van een externe verkenner (de heer Kees Vendrik) werd door het motorblok besloten het gesprek over de poppetjes te staken en over te gaan op de inhoud. Er werd geschreven aan een aanzet tot een coalitieakkoord. De overige partijen werd gevraagd of zij op basis van deze aanzet wilden verder onderhandelen aan een coalitieakkoord.
De VVD heeft de aanzet van het motorblok bekeken langs de lat van de zes eerdergenoemde inhoudelijke punten. Daar zag de fractie op vijf van de zes punten goede mogelijkheden tot samenwerking:
- De aanzet bevatte plannen voor het versnellen van de woningbouw, waaronder het toevoegen van ambtelijke capaciteit. Een belangrijk punt voor de VVD.
- Er was voldoende aandacht voor het vergroenen van Haarlem met kansen om de door de VVD voorgestelde Rotterdamse aanpak als inspiratie te nemen.
- De veiligheidsparagraaf ontbrak in de aanzet, maar deze liet voldoende ruimte om nader invulling te geven aan dit voor de VVD belangrijke punt, zoals extra veiligheidsmaatregelen in het Reinaldapark bij de komst van een DomusPlus.
- De zorgparagraaf ging over het doorzetten van de verwerving van maatschappelijke ondersteuning en de jeugdzorg. De VVD heeft zich in de vorige periode hard gemaakt voor deze zorgplannen en het heroverwegen zou zeer onwenselijk zijn geweest.
- Ten aanzien van gezonde financiën constateerde de fractie dat er twee belangrijke eisen in de aanzet stonden ten aanzien van de maximale schuld(quote) en de weerstandsratio. Wel heeft de VVD vraagtekens gezet bij de keuze voor extra beleid in plaats van extra investeringen, omdat daar bij meerderheid in de raad wellicht anders over gedacht wordt.
Mobiliteit het breekpunt
Ten aanzien van het verbeteren van de mobiliteit kon de fractie van de VVD zich vinden in de voorgestelde investeringen in fiets en OV. De aanzet gaf alleen geen oplossing voor de slechte bereikbaarheid van Haarlem. Haarlem is filehoofdstad van Nederland. Daarom heeft de VVD gevraagd om het principe van autoverkeer rond de stad (in plaats van door de stad) op te nemen in de aanzet. Daarbij heeft de VVD om boter bij de vis gevraagd (in de vorm van een portefeuille en investeringsruimte om financiering bij Provincie en Rijk te regelen). Deze plannen passen binnen het beleid van de huidige coalitie en zijn reeds door de ambtelijke organisatie uitgewerkt (quickscan N205).
Bij deze aanvulling op de aanzet speelde ook mee dat de fractie als gelijkwaardig partner wilde aanschuiven bij het motorblok. Deelname van de VVD aan een coalitie zou als voordeel hebben dat het overleg met vier partijen overzichtelijk blijft. Daarbij zou deelname van de VVD tot een stabiele(re) meerderheid van 23 zetels leiden. Het voelde niet goed om zonder enige aanpassing aan te sluiten bij zeven pagina’s inhoudelijke keuzes. Kortgezegd: tekenen bij het kruisje ligt niet onze aard; die prijs was voor ons te hoog.
De VVD blijft openstaan voor een coalitie
Het motorblok heeft gekozen om de besprekingen voor een coalitie voort te zetten met het CDA, met gedoogsteun van de Actiepartij. De komende periode schrijven deze partijen aan een coalitieakkoord.
De VVD Haarlem prijst zich gelukkig met de actieve vereniging en de goede sfeer in de campagne. De verkenning was spannend tot op het laatst, maar heeft niet tot coalitiedeelname geleid. De VVD blijft desalniettemin bereid om verantwoordelijkheid te nemen als de situatie daarom vraagt. De VVD blijft actief meedenken op de belangrijke dossiers. Haarlem kan op de VVD rekenen bij het oplossen van de grote (financiële) uitdagingen van de stad. En als het aan de VVD ligt, dan doen we dat vooral in goede samenwerking met de Haarlemmers.