De houding van de Blijf Groep en twijfels over de onafhankelijkheid van het eerdere onderzoek waren voor de VVD aanleiding om aan te dringen op een nieuw en onafhankelijk onderzoek waarbij ook goed gekeken zou worden naar de toezichthoudende rol van de gemeente Haarlem als verantwoordelijk Centrumgemeente. Voor meer achtergrondinformatie zijn de onderzoeken in de bijlage opgenomen.
Femmes for Freedom
Gedurende het onderzoek werd helaas duidelijk dat Blijf niet gediend was van kritiek van onder meer journalisten en de stichting Femmes for Freedom (FFF). Deze kritiek was gericht op de meldingen over misstanden en de wijze waarop Blijf hiermee omging.
FFF is een stichting die zich inzet voor vrouwen die te maken hebben met geweld door hun partner of familie, zoals huwelijksdwang, huwelijkse gevangenschap, polygamie, en het “verborgen houden van vrouwen”. De stichting is door een aantal vrouwen die in een opvanglocatie van Blijf verbleven om hulp gevraagd naar aanleiding van klachten over de opvang. FFF heeft hen waar mogelijk geholpen. Daarbij heeft FFF aandacht van de lokale en landelijke politiek gevraagd voor de situatie van deze vrouwen. Zo is ook de VVD Haarlem met FFF in contact gekomen. De VVD Haarlem is de stichting dankbaar voor haar inzet voor deze vrouwen.
Kort Geding Blijf tegen FFF
Op 29 december diende echter een kort geding van de Blijf Groep tegen FFF. Blijf stelde dat door twee rapporten is vastgesteld dat er geen sprake is van misstanden in de opvanghuizen van Blijf, en eiste onder meer dat FFF haar teksten over misstanden in de vrouwenopvang met verwijzingen naar artikelen die in de media zijn verschenen van de website zou halen en een rectificatie zou plaatsen. Ook werd FFF door Blijf verweten dat ze politici voor haar karretje zou hebben gespannen. Als VVD raadslid heb ik een verklaring voor de rechtbank geschreven waarin o.a. het volgende is opgenomen (zie bijlage voor de gehele verklaring):
"De gemeente Haarlem is als Centrumgemeente verantwoordelijk voor de vrouwenopvanglocatie in IJmond. In het kader van mijn controlerende taak als raadslid gaven de signalen mij aanleiding om mij hierin verder te verdiepen en de wethouder over deze situatie ter verantwoording te roepen. Het was dan ook mijn eigen initiatief om de wethouder opdracht te geven tot het laten uitvoeren van een onafhankelijk onderzoek. De uitkomsten van dit onderzoek zijn op 6 december jongstleden door het College van Burgemeester en Wethouders van Haarlem besproken en na bespreking naar de gemeenteraad verzonden. Over dit onderzoek zal ik in januari 2017 het debat in de commissie aangaan. Dit doe ik wederom niet in opdracht van de stichting Femmes for Freedom maar vanuit de verantwoordelijkheid die ik draag als gemeenteraadslid. Daarbij zal ik wederom gebruik maken van mijn politieke uitlatingsvrijheid, het politiek debat moet immers in beginsel op het scherpst van de snede gevoerd kunnen worden. In het debat zal ik mij derhalve wederom uiten over de juridische maatregelen die de Blijf Groep zet tegen eenieder die zich negatief over de organisatie uitlaat. Immers subsidiegelden van de gemeente welke verstrekt worden ten behoeve van kwetsbare vrouwen, worden ingezet ter bestrijding van het vrije woord".
Uitspraak Rechtbank
Op 12 januari vond in de commissie de behandeling van het onderzoek plaats, maar op deze datum werd ook het vonnis inzake het kort geding van de Blijf Groep tegen FFF uitgesproken. De vordering werd tot blijdschap van de VVD Haarlem afgewezen.
Geen sprake van onrechtmatig handelen van FFF jegens Blijf Groep en dient aldus het recht van FFF op vrije meningsuiting in dit geval te prevaleren boven het door Blijf Groep ingeroepen recht op bescherming van haar eer en goede naam. Vordering afgewezen. Zie: http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:RBDHA:2017:254
Behandeling in de commissie Samenleving
De VVD vond het dan ook van belang om tijdens de commissiebehandeling kort stil te staan bij het kort geding. Dit omdat de VVD het betreurenswaardig vindt dat het in dit dossier zo ver heeft moeten komen dat twee organisaties welke beide opkomen of zouden moeten opkomen voor de vrouwen in de vrouwenopvang tegenover elkaar stonden in de rechtbank. De VVD was dan ook zeer blij dat het vrije woord heeft gewonnen.
De keerzijde is echter dat de andere organisatie, de Blijf Groep, geld heeft besteedt aan een proces tegen het vrije woord. Geld dat door ons als centrumgemeente wordt gesubsidieerd om onze taken als centrumgemeente uit te voeren. De VVD heeft de wethouder dan ook verzocht zijn afkeuren uit te spreken over het handelen van Blijf.
Werken aan de toekomst
De VVD besefte zich natuurlijk ook dat dit conflict niet de boventoon zou moeten voeren in het debat. Het is ontzettend belangrijk om verbeterstappen te zetten voor de vrouwen in de opvang. Echter hangt de wijze waarop Blijf om is gegaan met de situatie wel nauw samen met het onderzoeksrapport. Immers: Hoe handel je als organisatie wanneer er kritiek op je wordt geuit?
Helaas heeft de VVD kunnen ervaren dat Blijf zich een bijzonder dwingende stijl eigen heeft gemaakt welke zich voornamelijk lijkt te richten op zelfverdediging i.p.v. het kritisch kijken naar het eigen handelen en de mogelijkheden om de vrouwen beter te kunnen helpen. Zo is uit het onderzoek o.a. gebleken dat Blijf pas na de meldingen en het daarop door de gemeente ingestelde GGD-inspectierapport ging acteren om de hygiënische omstandigheden naar een goed niveau te brengen. De VVD vindt het onacceptabel dat Blijf niet zelf proactief in beweging is gekomen om deze omstandigheden te verbeteren.
Maar ook de gemeente Haarlem moet kritisch kijken naar haar eigen handelen. Ook wij als gemeente hebben min of meer zitten slapen. De melders moesten naar ons toekomen. Berichten hebben ons niet via de organisatie bereikt. Wij moeten als gemeente dan ook kijken hoe we ons beter kunnen laten informeren en hoe we in de toekomst beter kunnen controleren om herhaling te voorkomen.
Ondanks de eerdere moeizame besprekingen en de heftige discussies in de commissie moet voor ons allen het belang van de kwetsbare vrouwen natuurlijk altijd voorop staan. Niet alle ervaringen zijn objectief te maken, maar ons doel moet zijn het bieden van een veilige omgeving waar vanuit deze vrouwen weer verder kunnen. Oog voor de beleving van deze vrouwen hoort daar ook bij, deze is essentieel om verder te komen.
Het doel van de VVD in de commissie was dan ook duidelijk: Zorgen dat we weer verder kunnen. Uiteraard met inachtneming van alles wat we het afgelopen jaar door de onderzoeken hebben kunnen leren. Daartoe heeft de VVD de volgende wensen ingebracht:
- Toezichthoudende rol gemeente: Verbeteringen aanbrengen in de wijze waarop wij ons als gemeente laten informeren en hoe wij controleren om vergelijkbare situaties in de toekomst te voorkomen.
- Veiligheid: De VVD heeft de wethouder verzocht om de mogelijkheid te onderzoeken om in tegenstelling tot de huidige situatie te zorgen voor 24uurs bezetting van werknemers dan wel een nachtportier. Uit het onderzoek is gebleken dat er op de locatie sprake was van ongeoorloofd bezoek. Dit wordt toegewezen aan de methodiek om vanuit zelfredzaamheid en vertrouwen in de cliënt te werken. De VVD heeft eigen verantwoordelijkheid hoog in het vaandel staan, maar in deze heeft de mate van zelfredzaamheid directe invloed op de veiligheid van de andere vrouwen. De randvoorwaarden voor bezoek worden wat de VVD betreft opnieuw besproken.
- Vrouwen op straat: Er zijn enkele situaties besproken waarin vrouwen op straat zijn gezet, dit kan een directe invloed hebben op de zeggenschap over de kinderen. De VVD wil dat de wethouder onderzoekt of het mogelijk is om een beleidsregel in te stellen waardoor deze vrouwen niet met hun kinderen buiten de opvang gezet kunnen worden zonder een passend alternatief. Een passend alternatief is een voorziening waarbij ouder en kind niet gescheiden worden. Uitzonderingen daargelaten zoals bij een opname van de ouder in een instelling.
- Nieuwe verwervingsstrategie: Dit voorjaar wordt de verwervingsstrategie voor de uitvoering van de vrouwenopvang opgesteld. Aan de hand van deze verwervingsstrategie doet de gemeente een uitvraag voor de vrouwenopvang. De VVD wil dat er in deze nieuwe verwervingsstrategie ook ruimte is om nieuwe methoden voor vrouwenopvang te onderzoeken en op te nemen. De VVD hoopt dat nieuwe aanbieders met methoden die beter aansluiten op deze tijd zich zullen melden.
- Landelijke regelgeving: De VVD heeft de wethouder verzocht om daar waar sprake is van problemen die alleen landelijk opgelost kunnen worden, als centrumgemeente stappen te zetten om deze signalen over de brengen naar Den Haag.
De VVD heeft de wethouder verzocht om al deze wensen in het nader voorstel van het college terug te laten komen. De VVD heeft van de wethouder de toezegging gekregen dat hij onze wensen gaat onderzoeken en hier binnen twee maanden op terugkomt in het collegevoorstel.
De VVD kijkt uit naar het voorstel en hoopt zo snel mogelijk meters te kunnen gaan maken voor de kwetsbare vrouwen in de vrouwenopvang.