Ingediende moties zijn als bijlage opgenomen en vindt u onderaan de pagina. Daarnaast kunt u de vergaderingen online volgen en terugkijken.
Voorzitter,
Dit zijn de algemene beschouwingen van de Gemeente Haarlem en het is daarom goed om stil te staan bij een aantal gebeurtenissen in het afgelopen jaar voordat we vooruitblikken.
Persoonlijk vond ik het een zwaar jaar.
Wij kregen te maken met het vertrek van Rob de Jong en de herintreding van Wouter Rutten. Maar we zijn nog steeds dezelfde liberale partij die strijd voor onze vrijheid en onze verantwoordelijkheid.
De campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen was confronterend. Bedreigingen, vernielingen, beledigingen, alles kwam voorbij. Blijkbaar mag je in Nederland ongestraft inhakken op politici. Politici zijn vogelvrij en iedereen lijkt het wel best te vinden. Vergeten wordt dat de vrijheid van politici de basis is van een goed werkende democratie. Over de “toon” zal je mij nooit horen. Maar dit gaat veel verder en ik signaleer een gevaarlijke trend. En niet iedere politicus is een beroepspoliticus die verder niets doet. Nee, velen van ons doen dit werk er gewoon bij, om de stad te helpen.
Hoe graag wij ook een universiteit in Haarlem wilden hebben, de weg die wethouder Van Spijk hierin heeft bewandeld was niet best. Juridisch, inhoudelijk, commercieel, het was eigenlijk een wanvertoning, afgesloten met een motie van treurnis voor het hele college.
Van alles werd geheim verklaard en meestal zonder goede reden. Onze nieuwe burgemeester heeft duidelijk een grotere voorkeur voor geheimhouding dan zijn voorganger. We gaan zien waar dit fenomeen naar toe gaat maar erg hoopgevend is het tot nu toe niet. Onze frustratie hieromtrent wordt overigens gelukkig gedeeld door bijna alle partijen in de raad. We zijn dus niet alleen.
Haarlemmerliede & Spaarnwoude werd op een kinderlijke manier verspeeld aan de Haarlemmermeer. Wat kan ik hier nog over zeggen. U was gewoon geen partij voor de professionals in de buurgemeenten.
Voorzitter, wat is Haarlem toch een prachtige stad, en dat ondanks de Haarlemse politiek.
Het is overigens voor geen enkele partij makkelijk in deze, door ambtenaren gedomineerde gemeenteraad. Sinds vorige week, na de zoveelste afsplitsing, telt onze raad 13 partijen. Tel dit op bij het kindercollege en de geheimhoudingsburgemeester en je hebt een recept voor chaos. Met lachende ambtenaren op de achtergrond. En huilende Haarlemmers.
Dit is mijn achtste kadernota maar de eerste als fractievoorzitter. Ik moet bekennen dat ik daarom de kadernota voor het eerst goed heb gelezen. En niet met plezier moet ik bekennen. 150 pagina’s met ambtelijk jargon die uitblinken door vaagheid. Op pagina 12 tref ik de 10 gemeentelijke ambities aan:
Ik citeer:
Het richten op het gezonde verstand: de leefwereld van de burgers is het uitgangspunt en niet de systeemwereld;
Het veranderen van de rol van de burgers: ze zijn niet langer klant maar eigenaar van hun probleem en hun oplossing. Van consument naar producent, van passief naar actief;
Het ontwikkelen van een anonieme verzorgingsstaat naar een herkenbare verzorgingsstad gebaseerd op de organisatie van nabijheid met het primaat op de wijk;
Het integraal werken als vertrekpunt nemen;
Voorzitter, zelfs als ik zou willen zou ik de rest niet kunnen voorlezen. Wat een onzin. Wat een weggegooide tijd en moeite. En nu moeten wij hier drie dagen over gaan praten. 39 raadsleden, 5 wethouders en 1 burgemeester. Wat een verspilling.
Op pagina 13 staan uw “Transformatiethema’s”. Een daarvan luidt: “Bestrijd de paarse krokodil!”. Het wordt tijd dat u de hand in eigen boezem steekt.
Vorig jaar was het nog allemaal moeilijk want de gevolgen van de economische crisis waren nog goed voelbaar. U bent dan ook een beetje een “crisis-college”. U heeft bijna alleen maar crisis meegemaakt. Economisch en existentieel. En nu, in uw laatste jaar gaat de zon opeens weer schijnen. Gelukkig maar want u kunt er op het laatste moment nog goede sier mee maken. En op onderdelen nog terecht ook want deze kadernota laat zien dat er ook veel goed gaat in Haarlem.
Daarom kunnen complimenten niet uitblijven en ik zal er in de loop van mijn verhaal toch een paar moeten maken. Laat ik beginnen met het sociaal domein.
Cluster Sociaal
De VVD ziet het college hard werken aan het verbeteren van het beleid. Daar werkt de VVD ook graag aan mee. Maar er kunnen zaken nog beter. De reserve sociaal domein is met 35 miljoen enorm en de middelen zijn meer dan toereikend. Wat de VVD betreft moeten we dit geld ook op andere domeinen in kunnen zetten en gaat er meer geld naar de algemene reserve. We kunnen deze gelden uit de reserve sociaal domein ook gebruiken voor verbeteringen in het fysieke domein welke een positieve invloed hebben op het sociaal domein. Daarom dienen wij de volgende motie in: Motie 1 - Middelen sociaal domein overstijgend inzetten voor een integraal en optimaal resultaat voor Haarlemmers
Eigenlijk zou je het hek rond het sociaal domein natuurlijk helemaal moeten weghalen en daarom dient de VVD ook de volgende motie in: Motie 2 - Mag het hek weg? Hevel de reserve sociaal domein alsnog over naar de algemene reserve
In de Kadernota wordt het belang van de wederkerigheid aangehaald. Dit is voor de VVD een belangrijk punt. Geen vrijheid zonder verantwoordelijkheid. Toch doen we daar in Haarlem niks mee. Aan de tegenprestatie wordt geen invulling gegeven. Vraag: Kan de wethouder een toelichting geven hoe de wederkerigheid van burgers vorm krijgt in Haarlem en hoe ze deze wil versterken? Het kan toch niet zo zijn dat als we een probleem hebben met het vinden van vrijwilligers of met het bestrijden van eenzaamheid dat we niet aan mensen met een uitkering kunnen vragen om een kleine tegenprestatie te verrichten? Om de wethouder te helpen dient de VVD in elk geval de volgende motie in: Motie 3 - Inzetten tegenprestatie voor Haarlemse problematiek (eenzaamheid, stewards fietsenstallingen)
Cluster Fysiek
De bezuiniging op het onderhoud is een verkeerde is geweest. Nog nooit waren zoveel Haarlemmers ontevreden over het onderhoudsniveau in hun wijk als nu. Deze periode gaat de geschiedenis in als de grote sprong achterwaarts.
We lezen dat de coalitie in 2017 de extra parkeerinkomsten niet binnen kan halen vanwege het parkeer referendum op 19 juli 2017. De VVD juicht dit toe. Het gaat om een ordinaire verhoging van parkeerbelastingen voor Haarlemmers en bezoekers, die ze nu niet hoeven te betalen.
Wat we ook onbegrijpelijk vinden is dat deze taakstellende opbrengst van €1 miljoen niet ongedaan wordt gemaakt door deze coalitie. Miljoenen worden er uitgetrokken om de bezuinigingen ongedaan te maken, maar dat geldt niet voor de automobilist in Haarlem.
Deze lastenverzwaring had door deze coalitie met gemak ongedaan kunnen worden gemaakt, maar u KIEST ervoor om dat niet te doen. De totale woonlasten voor de Haarlemmer nemen toe via de auto. Met €1 miljoen euro dames en heren!
De VVD is wel tevreden over de plannen rondom de uitrol van het strategisch plan afvalscheiding (SPA). Het wordt de burgers makkelijker gemaakt afval te scheiden en er worden ondergrondse restafvalcontainers omgebouwd tot containers voor plastic, blik, enzovoort. Dat is een goede zaak.
Voorzitter, het lijkt er in deze kadernota op dat 'samen doen' verwordt tot 'samen ongedaan maken'. Dat is een gemiste kans. Daar waar dingen minder konden is er geen reden om aan te nemen dat dat nu teruggedraaid moet worden. De ruimte die ontstaat om te investeren kan dan ook grotendeels gebruikt worden om te investeren in daadwerkelijke verbeteringen, zoals het onderhoud, verbetering van de verkeerscirculatie (ringweg rond Haarlem, Kennemertunnel, verdubbeling Waarderweg, Oudeweg, Amsterdamsevaart) en verbeteren van de OV-knooppunten. Maar u doet niets, en de stad slibt dicht.
Integrale kindcentra
Voorzitter, de volgende motie gaat over een onderwerp waarvan ik denk dat onze specialist, collega Rutten, op dit onderwerp dit het beste zelf kan doen. Gemeenten hebben de uitdaging om een sturende rol op zich te nemen om voorzieningen te integreren in het belang van optimale ontwikkeling van kinderen, waaronder in integrale kindcentra. Deze integrale kindcentra een oplossing kunnen bieden voor allerlei complexe gemeentelijke problemen. Denk aan huisvesting, onderwijsachterstanden, voorkomen segregatie, transformeren preventieve jeugdzorg, krimp van voorzieningen, maar vooral aanpak preventieve jeugdproblematiek en talentontwikkeling kinderen. Gemeenten moeten zorgen voor een duidelijk beleidskader, met een door lokale partners gedragen visie, en dusdanige randvoorwaarden dat de professionals hun werk kunnen doen. En gemeenten faciliteren het proces. Het college stelt dat in het SHO 2018-2022 de verdere vorming van multifunctionele accommodaties in de vorm van integrale kindcentra wordt uitgewerkt en dat hierbij vorm en inhoud wordt gegeven aan integrale onderwijs- opvang en zorgarrangementen. Hoewel er in het SHO 2018 -2022 wordt gesproken over integrale kindcentra, wordt dit slechts in het kader van de koppeling van de groeiopgave met de inhoudelijke ambities gedaan (o.a. IKContwikkeling, passend onderwijs, Internationale School). De VVD draagt met deze motie het college op een sturende rol op zich te nemen en met alle lokale partners te komen tot een integrale visie en beleid ten aanzien van integrale kindcentra. En afspraken met deze partners in de Lokale Educatieve Agenda te koppelen aan de pedagogische raamplannen van de kindcentra en die te ondersteunen vanuit de betrokken beleidsvelden zoals welzijn, jeugdzorg, sport, cultuur en mediawijsheid. Daarom dient de VVD samen met D66 een motie in voor integrale kindcentra. Motie 4 –Integrale visie op integrale kindcentra
Cluster Burger en bestuur
En dan de cluster Burger en Bestuur. U claimt transparant, open, meedenkend en meewerkend te zijn. (blz 35) Maar hoe transparant is uw College eigenlijk?
1.Het College laat publiceren dat in 2016 slechts 13 stukken geheim worden verklaard. Even zelf tellen levert het eerste half jaar 2016 al 19 besluiten op. In de eerst 5 maanden van 2017 zijn dat er zelfs 36.
2.En dan het Meerjaren Perspectief Grondexploitaties (MPG): 77 bladzijden integraal geheim verklaard, 38% van de hele kadernota!
3.Raadsleden vragen sinds november 2016 met steun van alle coalitiepartijen om ambtelijke stukken. Onze weigerburgemeester geeft ze niet en raadsleden moeten zelfs een WOB-procedure tegen de gemeente voeren. Voorzitter, aan u de vraag: Gaat dit nog verbeteren of blijft u allerlei zaken onnodig geheimhouden?
4.Het College informeert de raad geheel niet, onjuist, of onvolledig en krijgt hiervoor een eerder genoemde motie van treurnis die breed in de raad werd gedragen. Voorzitter, wat gaat de heer Van Spijk doen om zijn gedrag in deze te verbeteren?
Voorzitter, dan nog enkele van uw kunstgrepen blootgelegd.
Kunstgreep 1: (Besluitpunt 14 C, D en E) Het schuiven met kasstroomplafond
Het kasstroomplafond is alleen in 2016 zonder kunstgrepen onder de norm gebleven. De VVD stelt vast dat het plafond van 30 miljoen voor 2017 met 3,3 miljoen wordt verhoogd. Voor 2018 rekenen we gemakshalve met 80% realisatie – we veranderen dus de rekenmethode! - en daarom blijven we onder het kasstroomplafond. Wie houdt wie nu voor de gek?
Kunstgreep 2: (Besluitpunt 16 A) afvalstoffenheffing moet dekkend zijn.
U doet een greep van €850.000,- in de kas van de algemene middelen om de invoering van het Strategisch Plan Afvalbeheer te financieren. De afvalstoffenheffing moet dekkend zijn en dat is ze niet. Het tekort had namelijk binnen de eigen paragraaf moeten worden opgelost. En dat is niet gedaan.
Kunstgreep 3: (Besluitpunt 11 E) incidentele baten inzetten om structurele problemen op te lossen.
De schuld is afgenomen met 84 miljoen eind 2016. Een daling die voor slechts 3 miljoen –storting 50% van het resultaat- is toe te rekenen aan dit college. De rest van de daling komt door bijzondere omstandigheden. Wethouder van Spijk, u heeft dus gewoon het tij mee. De crisis is voorbij en daar profiteert de stad van. Hierbij past een groot cynisch compliment voor wethouder Van Spijk voor zijn enorme bijdrage aan het aantrekken van de wereldeconomie. Goed gedaan wethouder!
Het goede nieuws is dat er eindelijk sprake is van een sluitende meerjarenraming voor de komende drie jaar (p 62). Zoals eerder gezegd is dit gerealiseerd door met incidenteel resultaat te schuiven. Eigenlijk had je bestedingen moeten schrappen en het resultaat aan de algemene reserve moeten toevoegen. Maar goed, het is een sluitende begroting en dat is voor de VVD reden om dit jaar voor de kadernota te stemmen.
Voorzitter, donderdag zal wanneer we over de jaarrekening spreken ‘mijn advocaat’ Van der Smagt een motie over de schuldquote in dienen. Motie 5 - De schuldquote in het groen? Deze geeft een verhouding weer tussen de schuldenlast en eigen vermogen. Dat is nu 96% en zou volgens de Provincie normen onder 90% moeten zijn.
Cluster Groei van de stad
Voorzitter, dan de groei van de stad. In de afgelopen periode is er werkelijk niets gebeurd. Natuurlijk was het crisis maar wethouder Van Spijk hielp ook niet echt mee. En de enige onafhankelijke deskundige, namelijk de Stadsbouwmeester, werd met alle macht buiten de deur gehouden.
De wachtlijsten zijn lang, woningen zijn schaars, en er gebeurt niets. En dat terwijl het wel degelijk mogelijk is om in Haarlem vele duizenden woningen bij te bouwen op plaatsen waar het een stedenbouwkundige verbetering zou zijn. Haarlem moet groeien. Meer woningen, meer groen, meer bedrijven. En die groei moet verplicht op een uitermate duurzame manier gebeuren.
Daarom dient de VVD de motie “Haarlem groeit verantwoord” in. Motie 6 – Haarlem groeit verantwoord
Voorzitter, ik weet dat deze raad een misplaatste allergie heeft als het gaat om het aanspreken van ambtenaren. Ik vind dat slecht. Als een ambtenaar zijn werk slecht doet dan moet hij op dezelfde manier ontslagen kunnen worden als in het bedrijfsleven. En als hij zijn werk bijzonder goed doet moet hij daar ook voor beloond worden. Het uit de wind houden van ambtenaren staat bovendien op gespannen voet met de openbaarheid van bestuur. Ik weet dat ik eerder problemen heb gehad met u allen door het noemen van namen van ambtenaren en toch ga ik dit nu weer doen.
Het gaat om de ambtenaar ccccccccc van de afdeling vastgoed. Voor het eerst in 7 jaar krijg ik namelijk per kerende post antwoord op mijn vragen. Niet na maanden en 10 keer vragen, nee, gewoon de volgende dag en dan vaak nog buiten de ambtelijke werktijden. En de antwoorden zijn helder, eerlijk en leggen uit wat er goed gaat, wat er fout gaat en waarom bepaalde antwoorden nog niet gegeven kunnen worden. Voorzitter, kan deze ccccccc met kerstmis een bonus krijgen? Wat een verademing!
En wie weet heeft wethouder Botter hier iets ten positieve aan bijgedragen. Complimenten in elk geval voor de openheid. Hopelijk is de weg omhoog hiermee gevonden. Als nu ook de politici in deze raad eens zouden stoppen met het proberen van elke ontwikkellocatie een broedplaats of een oefenruimte te maken dan kunnen we misschien ook eens een keer iets leuks terug doen voor de belastingbetaler.
Helaas lezen we overigens in het accountantsverslag 2016 dat de controle op de opbrengsten van huren en pachten moeizaam is (blz 13). Wethouder Botter: let dus op de aanbevelingen!!!
Cluster Economie
Voorzitter, in een Haarlem waarin het onderhoud slecht is, de winkels vrijwel onbereikbaar zijn, de wegen weggepriegeld worden, het parkeren tot het duurste van Nederland behoort en ieder jaar 1000 banen verdwijnen naar de Haarlemmermeer heeft deze coalitie nog iets in petto voor de kleine middenstander. Inderdaad de winkelier, de eenmanszaak, de ZZP’er en de overige harde werkers in het MKB. Namelijk, de OZB niet-woningen voor eigenaren gaat onevenredig hard omhoog, namelijk met 4,4%. Haarlem jaagt ondernemers al de stad uit en dus zou het beter zijn om de OZB voor eigenaren met hetzelfde percentage te laten stijgen als de OZB voor gebruikers, namelijk met 1,4%. Daarom dient de VVD de volgende motie in: Motie 7 - OZB niet-woningen eigenaren met 1,4% omhoog.
Overigens zijn er wel kleine lichtpuntjes. Zo heeft Connexxion vorige week laten weten dat er 380 banen worden overgeheveld van Velsen-Zuid naar Haarlem. En nu gaat wethouder Langenacker natuurlijk glimlachen want dit heeft zij natuurlijk gewoon goed uitonderhandeld en mijn stokpaardje moet even de kast in. En ze heeft er en passant 58 elektrische bussen bij geregeld. Proficiat!
Voorzitter concluderend,
Er gebeuren slechte dingen, er gebeurt veel niet en er gebeurt ook hier en daar iets goeds. De balans in de raad in Haarlem lijkt terug. Zelfs de grootste partij van Haarlem lijkt haar evenwicht weer te hebben hervonden na de aanvankelijke implosie in 2014. Dacht mevrouw Leitner drie jaar geleden nog dat “The proof in the pudding” zat, zo hoorde ik de vorige week gekroonde koningin van D66 laatst over de Toekomstvisie van Haarlem hele verstandige dingen zeggen. Er is geen tweedeling in Haarlem en het Spaarne is gewoon een prachtige rivier en zeker geen natuurlijke grens tussen arm en rijk. Besluitpunt 10 kan daarom op onze steun rekenen maar dan wel op basis van een hele andere toekomstvisie. Gelukkig vinden D66 en de VVD hier elkaar weer helemaal.
Nogmaals, wij zullen voor deze kadernota stemmen, met de opmerkingen die gemaakt zijn.