Alles doen, of helemaal niets en dan het Haarlemse rioolwater door de afvoeren en wc's van huizen terug naar boven laten komen. Dat was het bericht waarmee het college naar de gemeenteraad kwam onder groot gejuich van GroenLinks. Een woonlastenstijging voor de Haarlemse bewoners van 150,- euro per jaar in de komende jaren is het gevolg.
Haarlem is zoals een ieder weet, niet een goedkope stad om in te wonen. De Haarlemse huishoudens hebben het zwaar met steeds meer belastende maatregelen. Zo komen er voor huishoudens in 11 wijken ook al véél extra lasten bij voor het parkeren van een auto, en nu dus ook 150,- euro meer voor de rioolheffing.
In Nederland is de rioolheffing op een bijzondere manier geregeld. Net als de afvalstoffenheffing, ook al zijn daar uitzonderingen voor, is de rioolheffing een gesloten systeem. Dat wil zeggen dat de rioolheffing kostendekkend moet zijn, en daarmee de kosten van het riool volledig moet dekken. Er kan dus geen winst óf verlies op gemaakt worden. Extra kosten en baten moeten direct goedgemaakt worden.
Het Haarlemse riool is aan vervanging toe, en dat er iets moet gebeuren staat ook voor de VVD buiten kijf. Het Haarlemse riool is voor het laatst vervangen net na de tweede wereldoorlog en is daarmee volledig afgeschreven. Het riool langer in huidige staat behouden verhoogt het risico op lekken en problemen.
Echter is er ook een andere kant. De investeringen worden, voor een riool wat minstens 80 jaar mee kan, over 40 jaar afgeschreven in de nieuwe plannen. En ook worden er veel aanvullende duurzame maatregelen voorgesteld in de plannen die ongeveer 85 miljoen euro kosten. Het zijn maatregelen waarvan de keuze aan de raad moet worden voorgelegd zodat zij een goede afweging kan maken óf die 150,- euro extra nu echt noodzakelijk is, of dat het ook wel iets minder kan. Want een verdubbeling van de rioolheffing is voor de VVD niet acceptabel.
Minimaal vind de VVD het van belang dat de afschrijvingstermijnen veranderd worden, een technische wijziging die geen extra kosten of risico met zich mee brengt, anders dan dat we de realistische in plaats van de economische levensduur aanhouden. Ook vind de VVD dat er beter gekeken moet worden naar de maatregelen die nu heel makkelijk weg worden gezet in de rioolheffing. Er zijn onderdelen van het plan die prima in de duurzaamheidsagenda kunnen passen en ook daaruit betaald kunnen worden.
Ook zou het mogelijk zijn om vanuit bijvoorbeeld de algemene middelen een deel van de investeringen te dekken, zodat niet de volledige investering betaald hoeft te worden vanuit een jaarlijkse extra last voor de Haarlemmers.
Zo zijn er dus vele mogelijkheden waar het college niet naar heeft gekeken, of in ieder geval niet heeft voorgesteld aan de raad. Dit kwam GroenLinks wethouder Berkhout op veel kritiek te staan. De trechter waar hij dit plan in werpt, en daarmee zegt, het is alles of helemaal niets is niet een acceptabele wijze van bestuur.
De wethouder heeft na de hevige kritiek toegezegd om met een nadere uitwerking te komen. Helaas heeft de gemeenteraad nu al wel ingestemd met de plannen zonder dat zij de financiële onderbouwing al weten. Bij de kadernota word dit dossier vervolgd.
De inzet van de VVD is helder: wees realistisch in de uitgaven en termijnen voor afschrijving. Let op de portemonnee van de Haarlemmers en vooral op de maandelijkse en jaarlijkse belasting van de Haarlemmer.